سدید خبر | زمستان امسال سرد و سخت است؛ زمستانی که سرمای هوا در دهه‌های اخیر بی‌سابقه یا کم‌سابقه بوده‌است، اما آنچه این زمستان را برای اروپایی‌ها سخت‌تر کرده‌است، سیاسی‌کاری‌های اتحادیه اروپا در تحریم گاز روسیه است؛ مسئله‌ای که تاوانش را مردم کشور‌های اروپایی می‌دهند. همین حالا در کشور‌های اروپایی برای مواجهه با این زمستان سخت، قیمت برق در اروپا ۵ تا ۱۰ برابر شده و رشد هزینه‌های انرژی بسیاری از صنایع را در اروپا به تعطیلی کشانده‌است. زمستان امسال برای ما هم سخت و سرد است و همین مسئله هم کشورمان را با چالش‌هایی مواجه کرده‌است، تا جایی که بناست مشترکان پر مصرف حتی اگر ادارات دولتی باشند، گازشان قطع شود. حتی برای مدیریت مصرف برخی ادارات دولتی تعطیل شدند و مسئولان از مردم خواسته‌اند مصرفشان را منطقی کنند تا بشود این زمستان سخت را مدیریت کرد.
زمستان سخت اروپا، زمستان سخت ایران
در شرایطی که در ایرانی که با هزارو ۶۰۰ نوع تحریم مواجه است، تنها یک درجه کاهش دمای محل کار یا زندگی می‌تواند به مدیریت شرایط کمک کند، فرانسوی‌ها حواله هیزم گرفته‌اند، آلمانی‌ها سراغ زغال‌سنگ رفته‌اند، انگلیسی‌ها خاک مدفوع گربه می‌سوزانند و سوئدی‌ها با پتو سر کار می‌روند تا در زمستان سخت امسال زنده بمانند؛ زمستان سختی که تحریم گاز روسیه از سوی اروپا به دلایل سیاسی و جنگ اوکراین آن را سخت‌تر و مردم اروپا تاوان این بازی سیاسی را پرداخت می‌کنند. کمپانی بزرگ Cofigeo مالک چندین برند غذایی فرانسه، به دلیل ۱۰ برابر شدن قبض انرژی نصف کارخانه‌هایش را تعطیل کرد. فدراسیون سوپرمارکت فرانسه هم از خطر فساد مواد غذایی خبر داد.
اما طبق آمار bruegel، «فقط» خسارت سرانه قبوض اروپا ۱۰ برابر «کل» خسارت ایران است. روزنامه نروژی نت آویسا نوشت:نروژی‌ها در این زمستان به سمت باشگاه‌های بدن‌سازی هجوم آورده‌اند، البته نه برای ورزش که دوش گرفتن!
طبق گزارش این روزنامه قیمت برق در این کشور آن قدر بالا رفته که مردم به جای حمام رفتن در خانه، اشتراک ماهانه باشگاه را خریداری کرده‌اند و بدون ورزش کردن فقط برای دوش گرفتن به باشگاه می‌آیند.
قیمت برق در برخی نقاط نروژ به ۸ کرون (۸۰ سنت) در کیلووات رسیده‌است. این روزنامه محاسبه کرده یک دوش گرفتن ۱۰ دقیقه‌ای ۵/۴ یورو هزینه دارد و اگر هر روز بخواهیم دوش بگیریم هر نفر فقط باید ۱۲۵ یورو پول آب گرم بدهد. این در حالی است که هزینه اشتراک ماهانه سالن ورزشی ۶۰ یورو است که نصف هزینه ماهانه دوش گرفتن است!
قیمت برق در اروپا ۵ تا ۱۰ برابر شده و مردم هزینه وحشتناکی برای انرژی می‌پردازند. دولت‌ها میلیارد‌ها میلیارد یورو یارانه انرژی دادهاند و مردم هنوز در فشار شدید اقتصادی هستند.
ضرورت احساس مسئولیت اجتماعی
محسن نصری جامعه‌شناس در گفتگو با «جوان» درباره لزوم همراهی و همدلی مردم برای مدیریت مصرف گاز در زمستان سرد امسال می‌گوید: «آنچه افراد یک جامعه را به هم متصل می‌کند و اجتماع انسانی را تشکیل می‌دهد و افراد در کنار هم قرار می‌گیرند تا جامعه شکل پیدا کند، محبت و احساس مسئولیت اجتماعی است. اینکه نسبت به دیگران دغدغه‌مند و دردمند باشیم. حضرت زهرا می‌فرمایند، بهترین مردم کسی است که نسبت به دیگران مهربان‌تر باشد.»
از نگاه این جامعه‌شناس یکی از ابعاد حضور و نقش‌آفرینی این مهربانی در روابط اجتماعی همراهی در سختی‌ها و مشکلات است. یکی از عرصه‌هایی که مردم می‌توانند مهربانی خودشان و روابط اسلامی و انسانی را در همراهی با دیگران نشان بدهند، همین شرایط کنونی است که برودت هوا در ۲۰ استان کشورمان متوسط دمایشان کمتر از ۱۰ درجه زیر صفر است. این می‌طلبد تا مردم نسبت به همدیگر مسئولیت اجتماعی داشته باشند و بنا به توصیه مسئولان امر در مصرف گاز و حامل‌های انرژی صرفه‌جویی کنند تا بقیه مردم در مشکل قرار نگیرند.
به گفته نصری این همدردی و رابطه اجتماعی بنا به تعبیر آیه قرآن که می‌گوید «تعاون و همراهی و وحدت اجتماعی در خوبی‌ها و نیکی‌ها و عدم همکاری در گناه و بدی‌ها و زشتی ها»؛ اسراف هم گناه است و آیه شریفه قرآن می‌فرماید اسراف کنندگان برادران شیطانند. هم اثر منفی اجتماعی بر آحاد مردم دارد؛ پس مردم ما باید در بر و نیکی با هم وحدت و انسجام داشته‌باشند که همان اصلاح الگوی مصرف است و هم نسبت به سرنوشت مردم در مناطق سردسیر دغدغه‌مند باشند.
وی می‌افزاید: «در حال حاضر در برخی از مناطق کشور نزدیک به یک متر برف باریده‌است. بنابراین مهربانی، دغدغه‌مندی و احساس مسئولیت نسبت به همدیگر توصیه‌ای است که معارف اسلامی ما در قرآن و عترت دارند و یکی از نمادهایش در شرایط کنونی و در موج سرمای اخیر این است که مردم از هم دستگیری و در این سرما نسبت به یکدیگر احساس مسئولیت کنند. در حال حاضر ۲۵ میلیون خانواده اگر هر خانواده‌ای یک درجه از دمای منزلش کم کند در حالی که این یک درجه تأثیر چندانی بر احساس گرما در خانه ندارد، اما قطره‌قطره جمع گردد وانگهی دریا شود. همین یک درجه‌ها می‌تواند در کلان در مصرف گاز کشور آورده زیادی داشته باشد.»
اسراف مردم را دچار مشکل می‌کند نه دولت را!
نصری در واکنش به برخی توئیت‌ها و هشتگ‌ها در تشویق مردم به مصرف بیشتر گاز برای ایجاد نارضایتی اجتماعی و نرسیدن گاز به گروهی دیگر می‌گوید: «اینجا دو نکته وجود دارد؛ اگر گاز بیشتر مصرف کنیم، مردم دچار مشکل می‌شوند، نه حاکمیت. بگذریم از اینکه حاکمیت هم خود مردم هستند و با رأی همین مردم انتخاب شده‌اند و نظام سیاسی را در دست دارند، اما مصرف بیشتر گاز باعث کاهش فشار و احتمال قطعی مشکل برای مردم می‌شود و این افراد تبلیغ می‌کنند تا مردم دچار مشکل شوند و اسمش را می‌گذارند ضربه به حکومت. از سوی دیگر ما در کشورمان ۵/۹۹ درصد جمعیت شهری و ۵/۸۸ درصد جمعیت روستایی‌مان گاز طبیعی دارند، هیچ کجای دنیا چنین شبکه گازرسانی نداریم.»
به گفته وی اروپایی‌هایی که هیچ‌کس تحریم‌شان نکرده و با تحریمی که خودشان علیه دیگران انجام دادهاند و به واسطه جنگ اوکراین روسیه را تحریم کرده‌اند، امروز با چالش مواجه شده و ناگزیر شده‌اند هیزم جمع کنند و بسوزانند، اما ما با هزارو ۶۰۰ نوع تحریم مواجهیم، اما باز هم توانسته‌ایم شرایط‌مان را مدیریت کنیم. چالش‌ها در اروپا، موجب اعتراض و راهپیمایی مردم شده‌است.
نصری می‌افزاید: «امروز از جامعه ۸۵ میلیونی ما که اگر چند کشور اروپایی را روی هم بریزیم به اندازه جمعیت کشور ما می‌شود، ۹۹/۵ درصد جمعیت شهری و ۸۸/۵ درصد خانوار روستایی از شبکه عظیم گازرسانی برخوردارند و این شبکه از بزرگ‌ترین افتخارات و دستاورد‌های انقلاب اسلامی است که قبل از انقلاب نبود. به همین‌خاطر گروهی از رفاه ایجاد شده عصبانی هستند، اما وظیفه ماست که از نعمت‌های خدادادی درست مصرف کنیم و در صورت اسراف، این حجم زیاد مصرف اگر خوب مدیریت نشود و مردم رعایت نکنند، خود جامعه دچار مشکل می‌شود.»
به گفته نصری امروز کل اتحادیه اروپا به اندازه ما گاز مصرف نمی‌کنند، اما به دروغ شایعه می‌کنند که اینطور نیست، چون می‌خواهند فاجعه‌ای که در اروپا وجود دارد، کمتر مورد توجه قرار بگیرد.
عموم جامعه با هم همدل و همراهند
سید امیر عباس عبدالهی، جامعه‌شناس هم درباره لزوم همراهی و همدلی مردم در مصرف درست گاز برای مدیریت شرایط پیش آمده به «جوان» می‌گوید: «در ۴۰ سال بعد از انقلاب مردم تعاون و نوعدوستی بیشتر با هم داشتند و هر گاه لازم بود مردم با حضور در صحنه‌های مختلف و نقش‌آفرینی‌هایی که داشتند خلأ‌های موجود را پر می‌کردند.»
از نگاه این کارشناس همین حضور و نقش‌آفرینی‌های مردمی هم موجب‌شده با جامعه‌ای یکدست، با نشاط و کارآمد مواجه شویم و این مسئله در همه نسل‌ها از دهه ۶۰ تا دهه ۹۰ و همین امروز هم ادامه دارد. همچنانکه در دوران کرونا هم شاهد همراهی و همدلی مردم با یکدیگر بودیم تا بتوانیم از این بحران به سلامتی عبور کنیم. به طور یقین امروز هم همین همراهی و همدلی را در حوزه مصرف درست و بهینه گاز شاهد خواهیم بود، چراکه اصولاً راه رسیدن به کمال و یک جامعه آرمانی همین اتحاد و همدلی است.
عبدالهی معتقد است عموم مردم پشت نظام هستند و برخی با شیطنت‌هایی تلاش می‌کنند تا این روحیه تعاون و اتحاد را از بین ببرند، در حالی که هم اکنون که کشور با یک بحرانی مواجه است با یک مقدار صرفه‌جویی و درست مصرف کردن این سرمایه خدادادی که در اختیار کشور قرار گرفته‌شده، می‌توان شرایط را مدیریت کرد. گاز و منابع طبیعی سرمایه‌های الهی و خدادادی هستند که در اختیار ما قرار گرفته و در واقع در دست ما امانت است و باید مراقب باشیم تا این امانت و سرمایه الهی را به دست آیندگان خودمان هم برسانیم، همچنانکه گذشتگان ما اگر استفاده درستی از این سرمایه‌ها نداشتند، امروز این نعمت‌ها در اختیار ما نبود. اینکه گروهی در تلاشند تا مردم را به مصرف بیشتر ترغیب کنند این رویکرد با نوعدوستی و وطن‌دوستی در تضاد است و موجب می‌شود مردم به چالش دچار شوند. این رفتار‌ها به نوعی عوامفریبی است. البته عموم جامعه به این مسائل توجهی ندارند و با هموطنانشان همراه و همدل هستند.
برخی عمداً مصرف گاز را بالا می‌برند
دکتر مجید ابهری، رفتار‌شناس و عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی هم در این رابطه به «جوان» می‌گوید: «مصرف درست و منطقی نمایانگر باور‌ها و ارزش‌های معنوی، فرهنگی، رشد تربیت خانوادگی و اجتماعی و اعتقاد به مصرف درست و اقتصادی در جهت مساعدت به همنوعان و صرفه‌جویی در منابع خدادادی است، اما متأسفانه رسانه‌های بیگانه شبکه‌های ماهواره‌ای معاند و بخشی از پلتفرم‌های فضای مجازی تلاش می‌کنند با دو چهره تمسخر و طعنه کمبود گاز در جامعه را مطرح کنند.»
به گفته وی چهره اول که قصد طعنه به مدیران ارشد جامعه دارد، همان‌ها که جوامع اروپایی را از کمبود گاز در سرمای این قاره به خاطر جنگ اوکراین به باد انتقاد گرفته‌بودند، اعلام می‌نمودند که اروپا به زودی منجمد خواهد شد، چه اروپا چه آسیا چه افریقا همه انسان‌ها بندگان خدا و نفس محترم هستند، مگر آن‌ها که ارزشی برای بشریت قائل نباشند. بنابراین هیچ‌کس از کمبود و مشکلات محیطی برای هیچ‌یک از ملت‌ها خوشحال و راضی نخواهد شد. چهره دوم ضعف و فقدان مدیریت است برای کشوری که بخش قابل‌توجهی از جغرافیای آن در مناطق سردسیری است و تجهیزات پیشرفته به طور نسبتاً دقیق و مشخص میزان سرما و گرما را بیان می‌کنند کمبود‌ها فقط به ضعف مدیریت‌ها بر نمی‌گردد. برخی افراد به طور عمد مصرف خود را در زمینه گاز بالا می‌برند تا دولت را با فشار و تنگنا روبه‌رو سازند، در حالی که در این میان و به خاطر حرکت‌های غیر‌منطقی عده‌ای از افراد مردم ما دچار مشکل خواهند شد. وی با اشاره به مشکلات روز‌های اخیر به خاطر سرمای هوا می‌افزاید: «در دوسه روز گذشته توقف قطار‌های مسافربری در سرمای ۲۰ درجه زیر سفر در منطقه فریمان و اطراف لحظات دشواری را فراروی بخشی از هموطنانمان از پیر و جوان طفل و بزرگ، سالم و بیمار قرار داد. این چه انتقام‌جویی است که خود قربانی آن می‌شویم؟!»
به گفته ابهری پیش‌بینی دولت و شرکت گاز در تنظیم فشار و مقدار ذخایر هر قدر دقیق باشد، باز میزان مصرف یکی از اصلی‌ترین عوامل افزایش یا کاهش گاز در جامعه است. وی ادامه می‌دهد: «بنابراین به عنوان یک هموطن باید عرض کنم اگر کسی در این سرما و برودت هوا دچار مشکل یا سلامتی وی به مخاطره کشیده شود، کسانی که با استفاده‌های غیر‌منطقی موجب بروز این عوامل شده‌اند هم از نظر اجتماعی و فرهنگی و هم از نظر الهی در این مورد مقصر هستند.»
ابهری در عین حال می‌گوید: «صد البته دولت با برنامه‌ریزی و نظارت دقیق باید بر تولید، ذخیره‌سازی، پالایش و انتقال گاز مخصوصاً در مناطق سردسیر مدیریت بسیار دقیق و علمی مبذول نماید. دیگر نمی‌شود در اینجا قصور را توجیه کرد و دیگران را مقصر شناخت. مصرف بهینه صرفه‌جویی در مصرف مدیریت درست و منطقه‌ای الفبای ایجاد امنیت روانی برای مردم مخصوصاً هموطنان مناطق سردسیر و کم‌درآمد خواهد بود.»
